Tımar Sistemi Nedir?

Tımar sistemi, Osmanlı döneminde uygulanan bir asker sistemidir. Bu sistem sayesinde hem toprakların düzenli olarak işlenmesi ve bu sayede değerini koruması mümkün hale gelir hem de devlette mevcut askerler bulunur. Döneminde sıklıkla kullanılmış olan bu sistemin temel mantığı hem tarım ve benzeri işlerin yapılması hem de asker ihtiyacının savaş döneminde karşılanabilmesi üzerine kuruludur. Peki, tımar sistemi nedir? Bu sistem nasıl işler?

Tımar Sistemi Nedir ve Nasıl İşler?

Tımar sistemi Osmanlı döneminde kullanılmıştır. Bu dönemde devletin sahibi olduğu topraklara devlet memuru olarak nitelendirilebilecek kişiler yerleştirilir. Onlara belli topraklar atanır ve bu kişiler kendilerine tahsis edilen toprakları işlemekten sorumludur. Bölgede tarım ve hayvancılık gibi işlerle uğraşarak hem toprakların boş kalmadan verimli şekilde kullanılmasına katkı sağlarlar hem de üretim ürünlerinin yetiştirilmesini sağlarlar. Bu kişiler tımarlı sipahi olarak adlandırılırlar. Savaş dönemi olmadığı zaman kendilerine tahsis edilen bu topraklarda tarım ve benzeri işlerle uğraşan kişiler, savaş dönemi geldiğinde asker olarak görevlendirilirler.

Kısaca tımar sistemi barış döneminde tarım ve benzeri faaliyetlere katkı sağlayan, savaş döneminde ise askerlik yapan devlet memurları olarak görülebilirler ve bu şekilde de maaş alırlar. Kadı tarafından denetlenirler ve çiftçiliğin devamlı olmasına, sonrasında da askerlerin temin edilmesine katkı sağlarlar. Zamanında büyük öneme sahip olan tımar sistemi sayesinde vergilerin de düzenli şekilde sağlanması mümkün hale gelmiştir.

Tımar sistemi içinde işletilen yani aslında üzerinde yetiştiricilik yapılan, çeşitli şekillerde üretim faaliyetleri olan ve yönetilen topraklar eyalet askerlerine tahsis edilen alanlardır. Zamanla özel mülkiyetlerin artması ile tımar sistemi de önemini yitirmiş ve yok olmuştur. Dönemin önemli gelir kaynaklarından biri olan tımar sistemi aynı zamanda asker ihtiyacının da karşılanmasına katkı sağladığı için Osmanlı ordusuna ve ekonomisine büyük katkı sağlayan bir sistem olarak karşımıza çıkar. Bölgede yaşayan göçmenler bu sistem sayesinde kolaylıkla yerleşik hayata geçebilmiştir. Ayrıca bu sistem askerlerin ihtiyaçlarının karşılanmasına da katkı sağlayan bir sistemdir.

Tımar Sisteminde Topraklar

Tımar sisteminde memur olarak isimlendirilen kişilere tahsis edilen toprakların belli değerleri vardır. Bu değerlere göre de farklı şekilde isimlendirilmektedirler. Tımar sistemi içinde yer alan topraklar eğer 160000 akçeden fazla gelir getiriyorsa bu bölgeler has toprak olarak adlandırılırlar. Getirdiği gelir 20000 ile 10000 arasında olan bölgeler zeamet olarak adlandırılırlar. Yıllık getirisi 20000 akçenin altında kalan bölgeler ise tımar olarak adlandırılırlar.