Mevsimlerin Oluşumu
Mevsimlerin oluşumunu yazımızda anlattık.
Dünya hem kendi etrafında hem de Güneş’in etrafında devamlı olarak dönmektedir. Bu iki hareketinin de iki farklı sonucu mevcuttur. Dünya kendi etrafında bir turunu tamamladığı zaman, gece ve gündüzler oluşur. Bu da bir günün tamamlanması anlamına gelir. Yani Dünya’nın kendi etrafında attığı bir tur ile bir gün tamamlanır.
Dünya’nın Güneş’in etrafında bir tur dönmesi ile meydana gelen dört mevsim ise Güneş’in etrafındaki konumumuza göre belirlenmektedir. Bu da mevsimlerin oluşumu için en temel sebeptir. Güneş’in etrafındaki bir turu tamamlayan Dünya, bir yılı geçirmiş demektir. Yani Dünya’nın Güneş’in etrafında bir tur atması 365 gün ve 6 saat sürmektedir. Bu 365 gün içinde farklı mevsimlerin yaşanması ise genel anlamda Güneş’e göre olan konumumuza bağlıdır.
Mevsimlerin Oluşumu Nasıl Olur?
Dünya Güneş’in etrafında dönmeye devam ettiği sürece mevsimler de oluşmaya ve geçmeye devam eder. Bu durum hava olaylarının oluşumunu büyük ölçüde kapsamaz çünkü hava olayları nem, hava basıncı gibi etkenlere de bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Kuzey Yarım Küre için 21 Mart ilkbahar, 21 Haziran yaz, 23 Eylül sonbahar ve 21 Aralık da kış mevsiminin başladığı tarihlerdir. Bu mevsimlerin de her birinin kendine özgü özellikleri mevcuttur. Bunun nedeni ise Güneş’e göre olan konum ile ilgilidir.
Örneğin yaz mevsiminde Kuzey Yarım Küre hem Güneş’e yakın konumda yer alır hem de açı olarak Güneş’e dönük bir konumdadır. Kış mevsiminde ise Güneş’e ters dönük olarak konumlanan Kuzey Yarım Küre, Güneş’ten uzaktadır. Dünya Güneş’ten aldığı sıcaklık ile ısındığı için Güneş’e ters dönük şekilde konumlandığı bölgeleri de doğal olarak soğuk bir iklim yaşayacaktır. Kısacası Dünya’da meydana gelen mevsimlerin temel sebebi Dünya yüzeyine düşen ışık miktarının fazla olması ya da az olması ile ilgilidir.
İlkbahar ve Yaz Mevsimleri
İlkbaharda Güneş’e dönük ve yakın bir konumda olan Dünya, yaz mevsimi kadar sıcak olmasa da sıcak bir iklim yaşar. Unutulmamalıdır ki Dünya’nın tamamı aynı anda aynı mevsimi yaşamaz. Yalnızca belli bir kısmı bu mevsimi yaşamaktadır.
İlkbaharda ağaçların çiçek açtığı, havanın ısındığı gözlemlenebilir. Bu gibi özellikler Dünya’nın üzerinde bulunulan yüzünün Güneş’e dönmeye başladığının habercisidir. Ayrıca ilkbahar mevsiminde günlerin uzamaya başladığı da görülür. Yaz mevsimine yaklaştıkça Dünya tam anlamıyla üzerinde bulunulan kısmını Güneş’e dönmüş demektir. Bu mevsimde hava çok sıcak olabilir. Bunun nedeni ise Dünya’nın Güneş’e doğrudan dönük olmasıdır. Doğrudan Güneş ışığı alan Dünya da bu sebeple ısınır.
Sonbahar ve Kış Mevsimleri
Sonbahar mevsiminde Dünya Güneş’e yakın anca neredeyse ters dönük konumda yer alır. Bu nedenle de bu konumda bulunan bölgelerde sonbahar mevsimi meydana gelmektedir. Sonbahar mevsiminde günler kısalmaya başlar ve ağaçların yapraklarını döker, havalar zamanla soğur. Bu da Dünya’nın üzerinde bulunulan yüzünün Güneş’e ters dönmeye başladığının habercisidir ve Dünya zamanla Güneş’ten uzaklaşarak kış mevsiminin oluşmasına katkı sağlar. Kış mevsiminde Dünya’nın konumundan dolayı soğuk bir hava hakimdir.
Dünya’nın Şekli ve Mevsimler
Dünya geoit şeklindedir ve aslında mevsimlerin oluşumu da genel olarak bununla yakın ilişki içindedir. Dünya’nın geoit şeklinde olması, yüzeyine düşen ışık enerjisinde de farklılıklar yaşanmasına neden olur. Bu nedenle Kutuplar genel olarak soğuk ve ekvatorlar da daha ılımandır. Yüzeylerine aldıkları ışık enerjisinden dolayı yaşadıkları hava olayları ve sıcaklık değişimleri de farklılık göstermektedir.
Hava Olayları ve Dünya
Hava olayları yalnızca mevsimlere ya da Dünya’nın Güneş etrafındaki konumun göre oluşmaz. Bu nedenle “Yalnızca kış mevsiminde yağmur yağar.” demek de doğru olmaz. Hava sıcaklığı, nem, hava basıncı gibi pek çok farklı etken hava olaylarının oluşmasında ve şekillenmesine görev alır. Bu nedenle de yalnızca mevsimler ile hava olaylarını açıklamak mümkün değildir.
