Kuram Nedir?

Kuram; belli bir konuda ortaya atılan görüş ve düşünceler bütünü olarak tanımlanabilir. Sistemli şekilde düzenlenmiş farklı olayları açıklayan bir bütün olarak nitelendirmek mümkündür. Bu kelime genellikle uygulamalardan yani deney ve deneyimden bağımsız olarak ele alınan bilgileri içerir. Bu nedenle de bilim alanında ortaya deneyden bağımsız şekilde atılan görüşler birer kuram olsa da aslında gerçekten denenmiş ve kanıtlanmış ya da kanıtlanamamış olan bilgilerin kuram olduğu söylenemez. Deneyimden bağımsız ve soyut bilgilerin ise kuram olarak adlandırılması mümkündür.

Kuram Kelimesi Hangi Alanlarda Kullanılır?

Kuram kelimesi özellikle de sosyal bilimlerin içerdiği alanlarda kullanılır çünkü bu alanda aslında deneyin en az yapılabileceği alandır. Örneğin psikoloji, sosyoloji, felsefe, coğrafya, tarih gibi alanlarda kuram kelimesinin sıklıkla kullanıldığına denk gelmek mümkündür. Bu kelimenin sosyal bilimlerde sıklıkla kullanılmasının nedeni, sosyal bilimlerin pek çoğunun bilim gibi somut şekilde ölçülebilir deneyler yapamıyor oluşudur. Örneğin fizikte bir kuvvetin nasıl etki ettiği somut şekilde ölçülebilir ve kanıtlanabilir ancak sosyolojide insanların neden toplu halde yaşamayı tercih ettiği somut şekilde ölçülebilir şekilde ortaya konamaz. Bu noktada da aslında edinilen bilgiler soyut birer bilgi olarak kalabilmektedir. Bu noktada kullanılacak olan kelime ise “kuram” kelimesi olacaktır.

Kuram Kelimesinin Kullanımına Örnekler

Kuram kelimesine özellikle de psikoloji alanında denk gelmek mümkündür. Bu alanda Freud, Piaget, Darwin, Erikson gibi pek çok ismin birer kuramcı olduğunu söylemek mümkündür ve bunların her biri de aslında somut şekilde kanıtlanamaz bilgiler öne sürmüştür. Örneğin Freud’un gelişim psikolojisi alanında ortaya attığı psikoseksüel kuramı çok tartışılır hale gelmiştir çünkü çocukların çevre ile bağlantısına olan vurgusu yok denecek kadar azdır. Buradan hareketle de aslında kuramların eleştiriye açık, geliştirilebilir bilgi görüşleri olduğunu söylemek mümkündür. Kuramlar kesin şekilde ölçülemez olduklarından dolayı bunları farklı açılardan eleştirmek mümkündür.

Aynı şekilde Piaget de bilişsel gelişim dönemlerine dair öne sürdüğü kuramı ile tanınmaktadır ancak bu kuramı tıpkı Freud’un eleştirilmesi gibi farklı açılardan eleştirilmiştir. Örneğin öne sürdüğü kuramın yaş gruplarının doğru olmaması ya da bunlar doğru ise bilişsel gelişim dönemlerinde yanlışlık olması durumu sıklıkla eleştirilere maruz kalmıştır.

Bunlar dışında felsefe alanında da bu kelimenin sıklıkla kullanılması söz konusudur. Örneğin “bilgi kuramı” şeklinde okullarda ders olarak verilen öğretiler aslında felsefeye giriş niteliği taşır ve öğrencilerin Antik dönem felsefe kuramlarını görmesini sağlar. Yani bilgi kuramı da temelde deneylerle ve deneyimle kanıtlanmamış olan bilgilerin tartışıldığı alanı oluşturur.

Bu örneklerden hareketle “kuram” kelimesinin kesin olarak deneyler ile somut şekilde ölçülemeyen, eleştiriye açık, genellikle sosyal bilimler alanında kullanılan bir kelime olduğunu söylemek mümkündür.